Asbest de wereld nog niet uit

Het asbestverbod bestaat al 25 jaar in ons land, maar asbest lijkt actueler dan ooit. En de ontwikkelingen stemmen niet hoopvol. Niet in ons land, waar asbest onlangs zelfs in kindermake-up is aangetroffen, maar zeker niet wereldwijd. De productie is weliswaar gedaald van vijf miljoen ton in 2000 naar 1.300 in 2016, maar in landen als Pakistan, Vietnam en Indonesiëwordt asbest nog volop gebruikt.

Bob Ruers, één van de oprichters van het ComitéAsbestslachtoffers, zette tijdens het symposium ‘25 jaar asbestverbod’de wereldwijde ontwikkelingen op een rij. Hij benadrukte dat er nu zo’n zestig landen zijn met een verbod om asbest te produceren, maar hij waarschuwde net zo hard voor de gevaren die producerende landen als Rusland, Kazachstan en China teweegbrengen. “Neem een land als Sri Lanka, dat graag een asbestverbod wil. Het land produceert zelf geen asbest, maar maakt er nog wel gebruik van. De asbesthoudende producten komen vooral uit Rusland en de Russen zijn dus niet blij met een verbod. Sterker nog, Sri Lanka wordt momenteel (economisch) gechanteerd door de Russen: als jullie onze producten niet meer afnemen, hoeven wij jullie thee niet meer. Gevolg is dat het voorgenomen verbod in Sri Lanka weer van de baan is.”

Ander opvallend land is volgens Ruers de Oekraïne, dat altijd veel asbest heeft geïmporteerd en geëxporteerd. “Het voorgenomen verbod is ook daar weer teruggedraaid. Er loopt nu zelfs een rechtszaak over het asbestverbod, waarbij de minister van Justitie recht tegenover de minister van Volksgezondheid staat. Dat zijn de ontwikkelingen op wereldschaal.”

Grenzen

Ruers conclusie was even hard als helder. “Het asbestverbod van 1993 was belangrijk en noodzakelijk, maar daarmee hebben we geen einde gemaakt aan het asbest in onze samenleving. Onze inspecties willen wel optreden, maar het werkt niet. Hoe kan het dat er asbest zit in kindermake-up? En hoe veilig zijn onze grenzen? Daar wordt niet gecontroleerd, omdat de verantwoordelijkheid ligt bij de importeur en de fabrikant, maar wat als die hun verantwoordelijkheid niet nemen?”

Zijn conclusie werd nog eens pijnlijk duidelijk in de lezingen van Simone Aarendonk (beleidsmedewerker bij het IAS) en Lex Burdorf (hoogleraar Erasmus Universiteit). Beiden presenteerden harde cijfers. Zo wist Aarendonk te vertellen dat negentig procent van de slachtoffers man is en 87 procent ouder dan 65 jaar. “Een kwart overlijdt binnen drie maanden en bijna twee derde binnen een jaar. De meeste slachtoffers zijn in de jaren zestig blootgesteld, veelal in de mijnen in Limburg of op scheepswerven in Zuid-Holland.”

Slachtoffers

Burdorf concludeerde op zijn beurt dat 2017 een piekjaar was, met ruim 500 sterfgevallen (454 mannen en 50 vrouwen). “Vanaf nu zal de sterfte gestaag afnemen tot 300 slachtoffers in 2035. Tot dat jaar zullen er in totaal nog zo’n 9.100 mensen overlijden aan een asbestgerelateerde ziekte: ruim 8.000 mannen en 1.100 vrouwen. Het is misschien een stomme wat-als vraag, want we hebben het eerder niet gedurfd om een verbod in te voeren. Bovendien is terugkijken altijd makkelijk, maar het is wel genânt dat de werkgelegenheid van zo’n 450 mensen bij één bedrijf (Eternit in Goor) in 1977 ging boven een veelvoud aan slachtoffers. Het had zeker 1.500 tot 2.000 slachtoffers gescheeld.”

Het IAS beschikt sinds kort over een asbestregister, dat openstaat voor iedereen die vermoedt direct of indirect met asbest in aanraking te zijn gekomen. Het register is te vinden op www.asbestregister.nl.

(bron: Verbond van Verzekeraars)