Geheim beraad Donner

Nu kunnen bedrijven nog kiezen of zij zich verzekeren bij de overheid of een verzekeraar. Het kabinet heeft in het regeerakkoord afgesproken de WGA volledig aan de markt over te laten, maar tot nu toe was er nog geen initiatief genomen.
De sociale partners waren tot voor kort voor privatisering van de WGA, waarvan de uitkeringslast dit jaar de euro 1 mrd passeert. Maar de FNV twijfelt nu. 'Wij bepalen pas ons standpunt als Donners plan bekend is', zegt Leo van Harteveld, lid van het hoofdbestuur.

Arbeidsongeschikten volledig aan het werk te krijgen
De FNV is niet tevreden over het hybride stelsel, waarbij al bijna 30% van de bedrijven van het 'publieke bestel' naar een verzekeraar is overgestapt. 'Die gedeeltelijke privatisering heeft niet gebracht wat wij verwachtten', aldus Harteveld. Hij vindt dat bedrijven en verzekeraars onvoldoende inspanningen plegen om deels arbeidsongeschikte werknemers volledig aan het werk te krijgen. 'Bij de re-integratie komen de resultaten op zijn zachtst gezegd niet pregnant naar voren. Dat moet veel beter.'
Werkgevers hameren erop dat de kosten binnen de perken blijven. Verzekeringsexperts vrezen echter dat de privatisering tot grote financiële problemen leidt. Dat komt door de verschillen tussen de WGA-dekking bij de overheid en bij verzekeraars. Leo Bil, actuaris bij internationaal adviesbureau Mercer, schat die 'hobbel' op euro 3,4 mrd. 'Het miljardenprobleem groeit snel als de privatisering langer wordt uitgesteld.'

Bedrijven snel het 'publieke bestel' verlaten
Volgens Theo van Dillen van Human Capital Scan wordt die last waarschijnlijk gespreid over alle bedrijven die bij de overheid verzekerd zijn. Hij houdt er rekening mee dat Donner de WGA 'op slot ' doet om te voorkomen dat bedrijven nog snel het 'publieke bestel' verlaten. Donner zelf wil nog niets zeggen over zijn plan.

Privatiseren arbeidsongeschiktheid financiële molensteen voor bedrijven
Als het kabinet besluit de verzekering tegen gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid (WGA) volledig te privatiseren, kunnen bedrijven worden geconfronteerd met grote financiële lasten. Uitstel van de privatisering is volgens verzekeringsdeskundigen echter geen oplossing, omdat de rekening dan alleen maar hoger wordt.
Ondernemers hebben nu nog de vrijheid om te kiezen. Ruim 70% is bij de overheid verzekerd tegen gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid van hun personeel, maar dat aantal daalt echter snel. Steeds meer bedrijven stappen uit het 'publieke bestel' omdat zij goedkoper uit zijn met een polis van een verzekeraar.

Het kabinet heeft in het regeerakkoord gezegd de WGA volledig aan de markt over te laten. Daarna is het jaren stil gebleven. Minister Piet Hein Donner van Sociale Zaken wil binnenkort toch met een plan komen. Achter de schermen praat hij met werkgevers, vakbonden en verzekeraars over de voorwaarden en overgangsproblemen.

'Er kunnen grote financiële hobbels ontstaan door de privatisering', zegt Theo van Dillen van Human Capital Scan, dat bedrijven adviseert over de WGA. Dat komt door de 'staartlasten'. Die ontstaan omdat bedrijven tien jaar lang verantwoordelijk blijven voor personeel dat gedeeltelijke arbeidsongeschikt wordt. Het gaat om werknemers met een WGA-uitkering, maar ook om mensen die in de Ziektewet of WW zitten en later een beroep doen op de WGA.

Bij de overgang van een publieke naar private verzekering worden de 'staartlasten' een probleem omdat de polissen van elkaar verschillen. Wie bij de overheid verzekerd is, betaalt premie om de kosten van bestaande WGA-gevallen in het lopende jaar te dekken. Maar er wordt niet gereserveerd voor de toekomst. Wie premie aan een verzekeraar betaalt, dekt juist het risico van toekomstige WGA-gevallen af.

'Als het kabinet niet snel duidelijkheid geeft over de privatisering, blijven alleen de zwaarste risico's achter in het publieke bestel', waarschuwt Van Dillen. 'Als die in een klap naar verzekeraars moeten verhuizen, ontstaan hoge staartlasten, die in één keer moeten worden gedekt.'
Leo Bil, actuaris van het internationale adviesbureau Mercer, schat die lasten nu al op euro 3,4 mrd. 'Dat loopt snel op als de privatisering verder wordt uitgesteld. Ik begrijp niet waarom er niet eerder is geprivatiseerd.'

Van Dillen houdt zelfs rekening met euro 5 mrd aan overgangslasten. Het is op dit moment echter onduidelijk wie deze miljardenrekening moet betalen. Volgens Van Dillen zijn er verschillende opties. Het kabinet kan elk bedrijf voor zijn eigen staartlasten laten opdraaien. 'Dan wordt wel de solidariteit in het systeem overboord gezet en gaan bedrijven met een hoog WGA-risico een forse premie betalen.'

Het alternatief om alle Nederlandse bedrijven te laten meebetalen, is volgens hem ook onaantrekkelijk. 'Wie al naar een verzekeraar is overgestapt en zelf zijn staartlasten heeft betaald, wordt dan dubbel gepakt.'
Een derde optie is om overheidsgeld in te zetten om de lasten van de WGA-privatisering binnen de perken te houden. Dat lijkt politiek niet haalbare nu het kabinet op zoek is naar euro 35 mrd aan bezuinigingen om de overheidsfinanciën op orde te brengen.

De meest voor de hand liggende oplossing is volgens Van Dillen om de lasten te verdelen over de bedrijven die nog in het publieke bestel zitten. 'Een groot probleem daarbij is wel dat degenen die vanuit de Ziektewet of WW de WGA instromen, vaak niet kunnen worden gekoppeld aan een bedrijf.'
Minister Donner heeft zich tot nu toe niet erg druk gemaakt over de staartlasten. Hij stelt slechts vast dat ieder bedrijf zijn eigen staartlasten moet dragen en dus gelijk wordt behandeld. Maar volgens deskundigen steekt de minister zijn kop in het zand voor de miljardenhobbel.

Uitstel van het privatiseringsbesluit verergert het probleem, zeggen Van Dillen en Bil. Door de sluipende privatisering die gaande is, blijven er steeds minder bedrijven in het publieke bestel om de lasten te delen. De achterblijvers hebben bovendien de hoogste staartlasten. Uiteindelijk blijft er een beperkte groep bedrijven achter die bij de WGA-privatisering met zeer hoge lasten wordt geconfronteerd.
Deskundigen houden er daarom rekening mee dat Donner binnenkort onverwacht kan besluiten de WGA 'op slot' te zetten. Om de privatisering ordelijk en zonder te hoge lasten te laten verlopen, wordt overstappen naar verzekeraars dan tijdelijk onmogelijk gemaakt. Van Dillen en Bil wijzen erop dat dit in 2006 al om vergelijkbare redenen is gebeurd. Het toenmalige kabinet besloot toen plots dat het eigen risico in de WAO niet langer privaat te verzekeren was.
Minister Donner wil voorlopig niets kwijt over zijn plan. Hij probeert nu eerst achter de schermen werkgevers, vakbonden en verzekeraars op een lijn te krijgen.

Moet ik als ondernemer snel risicodrager worden?
Wat moet een ondernemer met de privatisering van de verzekering voor gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid?
Bedenk goed wat u wilt. Het kabinet had afgesproken dat de WGA privaat wordt uitgevoerd. Nog niet bekend is wanneer en hoe. Er werd op gespeculeerd dat in de aanloop naar de privatisering niet meer wordt toegestaan dat bedrijven nog eigenrisicodrager worden. Nu het kabinet is gevallen, is dat helemaal nog niet zeker. Voorlopig kunt u zelf kiezen of u bij UWV wilt blijven of eigenrisicodrager wilt worden.

Wat betekent dit laatste?
Als een werknemer langer dan twee jaar ziek blijft, kan hij een uitkering krijgen op grond van de WIA (Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen). De WIA bestaat uit een Inkomensverzekering voor volledig en duurzaam arbeidsongeschikten (IVA) en een regeling Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsgeschikten (WGA). Beide worden uitgevoerd door UWV. U betaalt een WAO/WIA-premie, die voor alle werkgevers gelijk is, en een WGA-premie die verschilt per bedrijf. Hoe hoog de WGA-premie is, hangt af van het aantal werknemers dat vanuit uw bedrijf in de WIA zit. Die premiedifferentiatie is bedoeld om u te prikkelen meer te doen aan reïntegratie van zieke werknemers. Met de WGA-premie worden de eerste tien jaar van de WGA-uitkering gefinancierd. U kunt ook eigenrisicodrager worden. U betaalt geen WGA-premie meer, maar de eerste tien jaar van de WGA-uitkering komt voor rekening van uzelf of uw verzekeraar. Ook bent u die tien jaar verantwoordelijk voor de re-integratie van uw werknemer.

Wat is het verschil tussen verzekerd zijn bij UWV en eigen risico dragen?
Ook als u eigenrisicodrager bent, betaalt UWV de WGA-uitkering aan uw werknemer. UWV verhaalt de betaalde uitkering op u en u kunt die declaratie doorsturen naar uw verzekeraar. De verschillen zitten in de premie en de re-integratie. Bij UWV schommelt de premie van jaar tot jaar.
Verzekeraars bieden meestal een premie die voor drie jaar vaststaat. Als u bij UWV verzekerd bent, verzorgt UWV de re-integratie van uw werknemers. Bent u privaat verzekerd. dan bent u daar zelf verantwoordelijk voor. Let op of uw verzekeraar hierbij ondersteuning biedt.

Ben ik straks duurder uit als ik nu geen eigenrisicodrager word?
Dat hangt af van uw situatie en de wijze waarop de privatisering geschiedt. Het gaat om de kosten van werknemers die langdurig ziek zien zijn of al een WGA-uitkering hebben. Als u eigenrisicodrager wordt, komen vanaf dan de WGA-uitkeringen voor eigen rekening, maar u kunt besluiten die te verzekeren. Werkgevers die bij UWV blijven, moeten die kosten straks ook zelf dragen als de WGA geprivatiseerd wordt, tenzij een aparte premie wordt geheven. Hoe dat gaat, bepaalt of dit goedkoper of duurder wordt.

Wat moet ik doen als ik eigenrisicodrager wil worden?
U kunt per 1 juli 2010 eigenrisicodrager worden. U moet dan vóór 1 april 2010 een aanvraag indienen bij de Belastingdienst. Verder moet een kredietinstelling of verzekeraar verklaren dat hij garant staat voor de betaling van de WGA-uitkeringen, ook als u failliet gaat. Deze garantieverklaring moet vijf weken na 1 april bij de Belastingdienst zijn. Laat u zich goed voorlichten over de risico's die u loopt bij werknemers die al ziek of arbeidsongeschikt zijn.

bron: Financieel Dagblad februari 2010